Ένα πολύτιμο μέλος της liminal

Αναγνωρίζοντας τη σημασία της συμμετοχής ατόμων με βιωμένη την εμπειρία της αναπηρίας στον πυρήνα λειτουργίας του οργανισμού, η liminal ενισχύει τη συμπεριληπτικότητά της προσθέτοντας στο δυναμικό της έναν πολύτιμο συνεργάτη: τον θεατρολόγο μη-τυπικής αγωγής και συγγραφέα, Ανδρέα Πλεμμένο. Την πρωτοβουλία αυτή υποστηρίζει το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση.

Κολάζ εφτά στιγμιοτύπων από βίντεο στα οποία ο Ανδρέας Πλεμμένος μεταφράζει στη νοηματική το επικοινωνιακό υλικό της liminal. Ο Ανδρέας έχει κοντά ξανθά μαλλιά με μια λευκή τούφα στη φράντζα μπροστά και γαλανά μάτια. Σε όλα τα στιγμιότυπα φορά μαύρο καλοκαιρινό μπλουζάκι που κάνει τα χέρια αλλά και τις εκφράσεις του προσώπου του να ξεχωρίζουν.

Ο Ανδρέας, ως Υπεύθυνος Διασύνδεσης, έχει ήδη καταφέρει να αποτελέσει ένα σημαντικό και αναπόσπαστο μέρος του οργανισμού, ενισχύοντας τους δεσμούς του φορέα με την κοινότητα των Κωφών και Βαρήκοων. Παράλληλα, διαδραματίζει καίριο ρόλο στην παραγωγή και τον ποιοτικό έλεγχο των Υπηρεσιών Προσβασιμότητας και των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων για Κωφά και Βαρήκοα άτομα.

Στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος, συμμετέχει στον σχεδιασμό και την υλοποίηση εκπαιδευτικού υλικού για άτομα και φορείς από τον χώρο του πολιτισμού και της αναπηρίας, με στόχο την προώθηση της προσβασιμότητας και της συμπερίληψης στον πολιτισμό.

Πώς είναι η αγορά εργασίας για ένα κωφό άτομο;

Η συνεργασία μας με τον Ανδρέα φώτισε και διάφορες πτυχές του ζητήματος της εργασιακής ένταξης ενός κωφού ατόμου. Είχαμε την δυνατότητα μέσα από την επικοινωνία μας να αντιληφθούμε σε βάθος τις συγκεκριμένες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα κωφό άτομο είτε στην αναζήτηση εργασίας είτε στο εργασιακό του περιβάλλον.

Ενώ νομοθετικά και βάσει της Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ), προβλέπονται διευκολύνσεις για την πρόσβαση των ΑμεΑ στον χώρο εργασίας και μάλιστα συγκεκριμένες ποσοστώσεις για τις προσλήψεις ατόμων με αναπηρία στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, πρακτικά δεν έχουν ληφθεί υπόψη συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες που αφορούν στην πρακτική εξίσωση των ευκαιριών χωρίς διακρίσεις για τα ΑμεΑ.1

Σχετικά με τον κωφό πληθυσμό, προκύπτει πως το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των νεαρών Ευρωπαίων κωφών ανέρχεται στο 45%.2 Σύμφωνα με την Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος, το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των Κωφών- Βαρήκοων ατόμων υπερβαίνει το 30%, ενώ στις ηλικίες 25-40 ετών ξεπερνά το 70%.3 Για ένα κωφό άτομο στην Ελλάδα, υπάρχουν εμπόδια που σχετίζονται τόσο με την πρόσβαση στην ενημέρωση και την εκπαίδευση όσο και με τις ισότιμες ευκαιρίες απασχόλησης και φυσικά, τα κενά που εντοπίζονται στο πλαίσιο επικοινωνίας.

Όπως σημειώνει και ο Ανδρέας, παρατηρείται πολλές φορές πως τα άτομα που δε γνωρίζουν την κοινότητα των κωφών, δεν έχουν την υπομονή να μάθουν με αποτέλεσμα να εντείνονται οι διακρίσεις και προκαταλήψεις. Τα εμπόδια στην επικοινωνία δημιουργούν έλλειψη κατανόησης και στήριξης στον εργασιακό χώρο ενώ δεν υπάρχουν και αρκετές καμπάνιες ευαισθητοποίησης προκειμένου να αμβλυνθούν αυτές οι δυσκολίες.

Σε εκθεσιακό χώρο, ένα νεαρό αγόρι με ξανθά μαλλιά και ροζ καλοκαιρινό πουκάμισο κατευθύνει το χέρι μιας νέας κοπέλας με οπτική αναπηρία πάνω σε ένα γλυπτό. Γύρω κι άλλα άτομα με οπτική αναπηρία και μη περιηγούνται στον χώρο.

Ένα ζήτημα αποτελεί η έλλειψη επαγγελματικού προσανατολισμού για τα κωφά άτομα που τα περιθωριοποιεί στην αναζήτηση εργασίας και οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση4. Και στην περίπτωση όμως που βρουν εργασία, έρχονται συχνά αντιμέτωπα με διακρίσεις που σχετίζονται με τον όρο audism, ο οποίος αναφέρεται σε μια μορφή ικανισμού που θεωρεί τα άτομα με απώλεια ακοής κατώτερα από τους ακούοντες, προωθώντας την αντίληψη ότι η ακοή και η λεκτική επικοινωνία είναι ο «κανόνας».5 Σε γενικές γραμμές, δεν υπάρχει πρόβλεψη για την κατάλληλη προετοιμασία ενός φορέα και την εκπαίδευση του προσωπικού του έτσι ώστε η πρόσληψη ενός νέου ατόμου με ακουστική αναπηρία να πραγματοποιηθεί ανεμπόδιστα και με καλές και για τα δύο μέρη συνθήκες.6

Ως επί το πλείστον, όπως αναφέρει και ο Ανδρέας, στην Ελλάδα συμβαίνει και κάτι ακόμα που δυσχεραίνει την κατάσταση στον χώρο της απασχόλησης αλλά και της διαβίωσης γενικότερα των κωφών ατόμων: Τα κωφά άτομα βρίσκονται αντιμέτωπα με το δίλημμα της εργασιακής απασχόλησης ή της διατήρησης του επιδόματος αναπηρίας που λαμβάνουν λόγω της βλάβης τους. Αν αναγκάζονται να διασφαλίζουν από τον μισθό τους και τα έξοδα τα οποία σχετίζονται με την αναπηρία τους, συχνά δεν προβλέπεται κανένα οικονομικό όφελος. Ωστόσο, η Ομοσπονδία Κωφών Ελλάδος έχει επισημάνει την ανάγκη για νομοθετικές ρυθμίσεις που θα εξασφαλίζουν τη χορήγηση επιδόματος κώφωσης-βαρηκοΐας χωρίς ηλικιακούς περιορισμούς, καθώς και την επαρκή χρηματοδότηση προγραμμάτων διερμηνείας στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, ώστε να διασφαλιστεί η καθολική πρόσβαση των κωφών και βαρήκοων πολιτών σε υπηρεσίες και αγαθά.7

Ο Ανδρέας στη liminal

Ένα νεαρό αγόρι με ξανθά μαλλιά, λεπτό μουσάκι και μπλε μάτια φορά λευκό tshirt και χαμογελά με μικρή συστολή στον φακό. Στα μαλλιά του ξεχωρίζει μια λεπτή λευκή τούφα στο μπροστινό μέρος, ενώ η επιδερμίδα του γυαλίζει και είναι κόκκινη από τη ζέστη.

Προκειμένου να διασφαλίσουμε πως η ένταξη του Ανδρέα στην ομάδα θα ήταν ασφαλής και ευχάριστη, χρειάστηκε να δημιουργήσουμε το πλαίσιο για μια ομαλή μετάβαση. Αυτό περιλάμβανε αρχικά την ξεκάθαρη οριοθέτηση των εργασιακών του καθηκόντων σε σχέση τόσο με τις ανάγκες του οργανισμού όσο και με τα δικά του ενδιαφέροντα. Έπειτα, με στόχο τη διευκόλυνση της επικοινωνίας της ομάδας, όλοι οι εργαζόμενοι παρακολουθούν μαθήματα στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα. Τέλος, διαπιστώνοντας τα πολλαπλά οφέλη αυτής της συνεργασίας, η ομάδα της liminal αναζητά τρόπους να τη συντηρήσει μέσα από μελλοντικά προγράμματα και νέες πρωτοβουλίες.

Είναι σημαντικό να αντιλαμβανόμαστε πως ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία είναι η απασχόληση. Η απασχόληση, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση, αποτελούν τους κύριους μοχλούς για την ενσωμάτωση των αναπήρων στην κοινωνία, ενώ, ταυτόχρονα, η έλλειψη ολοκληρωμένων πολιτικών παρέμβασης στους συγκεκριμένους τομείς αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες του κοινωνικού τους αποκλεισμού.

Ο Ανδρέας μοιράζεται τις σκέψεις του σε αυτό το βίντεο στη νοηματική.

Στο βίντεο, ο Ανδρέας λέει:

Η liminal μου προσέφερε γνώσεις για να βελτιώσω την επαγγελματική μου ζωή δηλαδή έμαθα πώς να συνεργάζομαι συμπεριληπτικά με τον κόσμο. Όλη η διαδικασία ήταν τροφή για σκέψη, σα να φύτρωσε ένα δέντρο και όσο μεγαλώνει, γίνεται πιο γερό ώσπου ενισχύει την αυτοπεποίθηση, τις γνώσεις μου και έτσι, η φωνή μου γίνεται πιο συμπεριληπτική.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω από την καρδιά μου, το πολιτιστικό οργανισμό liminal που μου έδωσε την ευκαιρία να εργαστώ μαζί τους. Αυτή η συνεργασία έδωσε τον χώρο στην Κοινότητα των Κ/κωφών και των Βαρήκοων να ακουστεί στην τέχνη και στον πολιτισμό. Πραγματικά εύχομαι να συνεχιστεί η συνεργασία!

Η liminal δεν θα είναι ποτέ η ίδια, και τον ευχαριστεί θερμά για τη σημαντική του συμβολή!

  1. Ο κήπος της Λυσούς, Η απασχόληση των ατόμων με αναπηρία στην Ελλάδα, Σεπτέμβριος 2022 ↩︎
  2. (EUDY, SURVEY REPORT, Quality of Life of the Deaf Youth in Europe 2022) ↩︎
  3. Στη Βουλή το κρίσιμο ζήτημα της ανάγκης στήριξης των κωφών-βαρήκοων ατόμων. Κατάθεση ερώτησης, Οκτώβριος 2023 ↩︎
  4. Make it work ↩︎
  5. Understanding Audism, https://verbit.ai/ ↩︎
  6. Εγχειρίδιο Make it Work, ↩︎
  7. ΟΜΚΕ, Ζητούμε τη δια βίου χορήγηση του επιδόματος κώφωσης-βαρηκοΐας με νομοθετική ρύθμιση, Απρίλιος 2023 ↩︎
logo του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Λάτση με ένα λ λευκό μέσα σε ένα μπορντώ κύκλο

Το πρόγραμμα «Ενίσχυση συμπεριληπτικότητας» για τη liminal υποστηρίζεται από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση.